سوله چیست؟ اجزا سازنده سوله ها کدامند؟

سوله چیست؟

همانطور که می دانید با پیشرفت دانش و تکنولوژی نقش سوله ها در ساخت سازه ها افزایش پیدا کرده است. اگر قصد طراحی یک سوله سازه فضایی را دارید باید اجزا تشکیل دهنده آن و وظیفه آن ها به طور کامل آشنا باشید. به طور مثال باید بدانید وظیفه انتقال بار باد برعهده کدام جز است. در این مقاله قصد داریم شما را با اجزا سازنده سوله آشنا کنیم.

سوله در اصل یک سازه فلزی است که در ساخت آن از ستون های میانی استفاده نمی شود. این سازه اغلب با استفاده از سقف های شیبدار ساخته می شود. سوله ها بسته به کاربردی که دارند در دهانه ها و طول های مختلف ساخته می‌شوند. از سوله ها در ساخت پارکینگ ها، دامداری ها، فروشگاه ها، کارخانه ها ، انبار ها و … استفاده می شود.

از عوامل مهم محبوبیت سوله ها سرعت اجرای بالا و اقتصادی بودن آن است. طراحی و ساخت سوله ها با سایر سازه‌ ها متفاوت است. از تفاوت های سوله با سایر سازه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

•  دلیل اول این است که در ساخت سوله ها از تیرهای مایل که دارای مقاطع غیر منشوری هستند استفاده می‌شود
•  دلیل دیگر این است که براساس کاربرد سوله ها در ساخت سازه ها باید دهانه آن ها بزرگ باشد این به این معنی است که نباید هیچ تیر ستونی در وسط سوله وجود داشته باشد.
• بار وارده بر سوله بار باد است این در صورتی است که در ساخت سازه های دیگر بارجانبی وارد بر آن ها بار زلزله است.
• برای سقف سوله از پوشش های سبک استفاده می شود.

اجزا سازنده سوله کدامند؟

اجزا سازنده سوله بسیار زیاد هستند. اما از اجزا اصلی تشکیل دهنده آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

قاب اصلی سوله

قاب اصلی از تیرها و ستون ها تشکیل شده است. ستون های سوله و تیر شیب دار از اصلی ترین و مهم ترین اجزا تشکیل دهنده سوله هستند. به تیرهای شیب دار سوله رفتر نیز گفته می شود. رفترها و ستون ها در کشور ایران ساختار غیر منشوری دارند. این به این معنی است که به دلیل تغییرات لنگر در ستون و رفتر ها، مقطع آن ها در طول بزرگ به صورت متغیر اجرا می شود. این موضوع سبب می شود اجرای سوله از نظر اقتصادی به صرفه باشد.

دهانه بزرگ سوله نیز سبب می شود تا ابعاد تیر و ستون های این سازه بزرگ تر از پروفیل های موجود در بازار باشد. بنابراین برای ساخت سوله نمی توان از پروفیل های موجود در بازار استفاده کرد بلکه باید به صورت تیر ورق اجرا شود. این به این معنی است که برای ساخت سوله باید با توجه به مقاطع مورد نیاز ورق ها برش داده شوند سپس به هم جوش داده شوند. در نهایت ستون ها از پایین به صفحه ستون و از بالا به رفتر متصل می شوند.

در بیشتر مواقع از قاب های اصلی به عنوان قاب خمشی استفاده می شود. چون همانطور که می دانید برای ساخت سوله به دهانه های بزرگ احتیاج است بنابراین در جهت عرضی سوله نمی توان از مهاربندی استفاده کرد.  این درحالی است که در جهت طولی می توان از مهاربندهای همگرا برای سیستم بار جانبی استفاده کرد.

لاپه یا پرلین

پرلین ها تیرهای فرعی سقف سوله هستند که در راستای طول سوله و در فاصله های معین از هم در بین قاب های اصلی قرار می گیرند. وظیفه اصلی این بخش از سازه تحمل وزن پوشش سقف سوله است. به طور معمول از مقطع‌های سرد نورد شده که به شکل Z هستند یا ناودانی ها به عنوان پرلین استفاده می شود. پرلین ها با استفاده از پیچ ها و نبشی‌های اتصال دهنده به رفتر قاب اصلی متصل می شوند.

میل مهار سقفی یا سگراد

استفاده از میل مهارها در سقف سبب می شود تا لاپه ها در جهت مقطعشان نگه داشته شوند. سگرادها به صورت کششی مولفه ای از نیروی ثقلی را به راس سوله منتقل می کند. با این کار یک لنگر متعادل کننده حول محور ضعیف لاپه ها اعمال می شود و می توانند جلوی کمان پیچشی جانبی را بگیرد. سگراد ها با استفاده از پیچ ها به لاپه ها متصل می شوند. در اغلب مواقع از مقاطع میلگردی به عنوان سگراد استفاده می شود.

لاپه جانبی یا گیرت

گیرت ها المان های مفصلی هستند که درجداره سوله قرار می گیرند. از گیرت ها برای نگه داشتن دیوارهای سبک سوله استفاده می شود. این المان ها برای تحمل بار ثقلی دیوار و بار باد استفاده می شود. گیرت ها به طور معمول وظیفه انتقال بار باد به ستون ها را بر عهده دارند. به طور معمول از مقاطع z شکل به عنوان گیرت استفاده می شود. اتصال گیرت ها به یکدیگر و ستون ها به صورت مفصلی است. نحوه طراحی گیرت ها به گونه ای است که نیروی باد را با خمش تحت محور قوی و نیروهای ثقلی را با خمش حول محور ضعیفشان تحمل می کنند. به این دلیل که نیروهای باد از نیروهای ثقلی بزرگ تر هستند.

استرات یا مهارمتقابل

استرات ها وظیفه اتصال قاب های اصلی سوله را برعهده دارند. از آن ها همچنین می توان برای مهار طولی قاب ها نیز استفاده کرد. به این دلیل که با اتصال آن ها به ستون قاب ، طول موثر کمان حول محور ضعیف ستون کاهش می یابد در نتیجه پایداری ستون در برابر کمان افزایش می یابد. به طور معمول از مقاطع قوطی شکل به عنوان استرات استفاده می شود و آن را برای نیروهای محوری طراحی می کنند. اتصال استرات ها به یکدیگر به صورت مفصلی است. استرات ها در سقف و قالب های طولی اجرا می شوند.

مهاربندهای اصلی قائم

برای تامین سیستم باربری جانبی در قسمت طولی سوله از مهاربندهای همگرا استفاده می شود. به طور معمولی از میلگردها ، دوبل نبشی ، دوبل ناودانی و لوله ها برای مهاربند جانبی سوله استفاده می شود. هدف اصلی استفاده از مهاربندها جلوگیری از تغییرشکل سوله در زمان بهره برداری ، تامین پایداری اعضا فشاری و مقاومت در برابر بارهای ناشی از زلزله ، باد و ترمز جرثقیل است.

مهاربند سقف

وظیفه اصلی مهاربندهای سقف ایجاد یک صلبیت کافی در سقف سوله ، کمک به انتقال بارهای جانبی و حفظ پایداری چشمه های سقف است. به طور معمول از مقاطع میلگرد برای این منظور استفاده می شود. میل مهارهای سقفی اغلب به صورت کششی طراحی می شوند.

از اجزا دیگر سازنده سوله ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وال پست
• سینه بند
• پی

اگر قصد ساخت سوله با سازه فضاکار را دارید مشاوران ما  در شرکت سازه های فضایی فضا سازه نقش جهان با سال ها تجربه علمی و عملی، مجموعه ای فعال در زمینه مشاوره، طراحی، تولید و اجرای انواع سازه فضایی در خدمت شما عزیزان می‌باشند.

برای دریافت مشاوره ی رایگان بر روی این لینک کلیک کنید